Barış Manço kimdir?
Barış Manço türk rok musiqisi və pop musiqi səhnələrində önəmli bir sima idi. Musiqi karyerasına 1960-cı illərin sonlarında başlamış və ölümünə qədər bir çox albom və mahnılar buraxmışdır. O, türkcə ilə yanaşı ingilis, fransız və başqa dillərdə mahnılar ifa edib. Barış Mançonun musiqisi ümumiyyətlə rok, pop, folk və etnik elementləri özündə birləşdirən özünəməxsus üsluba malik idi. Onun mahnıları Türkiyədə və beynəlxalq səviyyədə geniş tamaşaçı auditoriyası tərəfindən bəyənilib.
Barış Mançonun həyatı
Barış Manço 2 yanvar 1943-cü ildə İstanbulda anadan olub. Atası iş adamı olub və ailəsi ilə birlikdə İstanbulun Beşiktaş səmtində böyüyüb. Barış Mançonun Savaş adlı böyük qardaşı və İnci, Oktay adlı iki bacısı var idi.
İkinci Dünya Müharibəsi zamanı doğulduğu üçün ailəsi ona Mehmet Barış adını verib.Türkiyədə Barış adlı ilk şəxs olub. Əsl adı Yusuf Mehmet Barış Mançodur.
Ailəsi İstanbulun fəthindən sonra Konyadan Selanikə köçmüş, müharibə illərindəki çətinliklərə görə I Dünya Müharibəsi zamanı İstanbula köçmüşdür. Üç yaşında olarkən valideynləri ayrıldıqdan sonra Barış atası ilə yaşamağa başlayıb.
İbtidai və orta məktəbi İstanbulda bitirdikdən sonra bakalavr təhsili üçün Belçikaya gedib. Brüsseldəki Saint-Luis Universitetində iqtisadiyyat üzrə təhsil alıb və bu dövrdə musiqiyə marağı getdikcə artıb.
1970-ci ildə Lale Manço ilə ailə həyatı qurub və bu evlilikdən bir oğlu (Doğukan Manço) və bir qızı (Batıkan Manço) olub. Ailəsi ilə ölümünə qədər birlikdə yaşayıb.
Barış Manço və musiqi
Mançonun anası Rikkat xanım onun 1,5 yaşında mahnı oxumağa başladığını bildirib.
Musiqiyə olan həvəsi sayəsində Belçikada rok qrupu olan “Les Mistigris”lə tanış olur və musiqiyə olan marağını daha da dərinləşdirir. O, 1960-cı illərin sonunda Türkiyəyə qayıdıb və musiqi karyerasına başlayıb. Manço türk rok musiqisinin qabaqcıllarından biri olub və bir çox hit mahnılar istehsal edib.
1988-ci ilin oktyabr ayında TRT 1-də uşaqlar və ailələr üçün maarifləndirici, mədəni və əyləncə proqramı olaraq başlayan “7’den 77’ye” Türkiyə Televiziyasında indiyə qədər əldə edilməmiş rekorda imza atdı, ən uzun və ən uğurlu televiziyadır.
O, televiziya proqramı ilə dünyanın bir çox ölkəsinə getdiyi üçün ona “Barış Çələbi” deyirdilər.
Mahnıları
Bəstələdiyi 200-dən çox mahnı ona 12 qızıl və 1 platin albom/kaset mükafatı qazandırsa da, bu mahnıların bəziləri sonradan yunan, bolqar, ərəb, fars, kürd, yapon, ivrit, fransız və holland dillərinə tərcümə edilib və onu başqa sənətçilər də ifa ediblər.
200-dən çox mahnı bəstələyən Barış Manço ingilis və fransız dillərini də mükəmməl bilib.
Mançonun ən məşhur mahnılarından bəziləri bunlardır:
“Arkadaşım Eşek”
“Domates Biber Patlıcan”
“Sarıyer”
“Lambaya Püf De”
“Halil İbrahim Sofrası”
Qeyri-adi üslubu və orijinal mahnıları ilə türk musiqisinə fərqli baxış gətirən ustad sənətkar Barış Mançoya 1991-ci ildə Türkiyə Cümhuriyyətinin Dövlət Artisti adı verilmişdir.
Kitabları
Barış Manço musiqisi ilə yanaşı bəzi kitablar da yazıb.
- “Mısırlı Ahmet” – Barış Manço həyat hekayəsindən bəhs edən avtobioqrafik kitab yazıb. Bu kitab onun uşaqlığından başlayaraq musiqiyə səyahətini və təcrübələrini əhatə edir.
- “Radioda gecə” – Bu kitabda Barış Mançonun gənclik illərində radio dinləyərkən yazdığı gündəlik qeydləri yer alıb. Mançonun musiqiyə marağı və düşüncələri bu kitabda yer alıb.
- “Yanlış İllər, Yanlış Şəhər” – Bu kitabda Barış Manço Anadolu və Türkiyə səyahətləri zamanı yaşadıqlarını və müşahidələrini bölüşüb.Kitabda Türkiyənin müxtəlif bölgələrini kəşf edərkən keçirdiyi maraqlı xatirələrdən bəhs edilir.
Bu kitablar Barış Mançonun musiqi və sənəti ilə yanaşı yazılı əsərlərini də kəşf etmək istəyənlər üçün maraqlı qaynaqdır.
Barış Manço və Azərbaycan
Həyatı boyunca 300-dən çox mükafata layiq görülən sənətkar Azərbaycanı da ürəkdən sevib və dəfələrlə ölkəmizdə konsert verib.
Onun ümummilli liderimiz Heydər Əliyevlə ilk tanışlığı , 1966-cı ildə Novruz şənliyi zamanı olub.
Heydər Əliyevlə tanış olmaq şərəfinə nail olduğu üçün bir daha təşəkkürünü bildirən Barış Manço, prezidentə xahişlə müraciət etdi:
-Cənab Prezident! Bizi qəbul edərsizsə, sizinlə özəl proqram çəkmək istərdik. Özü də ailə ortamında. Sizi və ailənizi türk xalqına daha yaxından tanıtmaq istərdik.
Heydər Əliyev cavabı, “Novruz bayramı bizim üçün əziz bayramdır. Sizin bura gəlişinizdən çox məmnunam. İnşaallah, tezliklə yenə görüşərik”.
Üstündən heç 2-3 həftə keçmədi ki, möhtərəm Prezidentlə müsahibə üçün razılıq alındı. Bu da Heydər Əliyevin böyüklüyünün, əsl sənətkara, media mənsubuna verdiyi yüksək dəyərin daha bir nümunəsi idi.
Barış siyasətçi deyildi, heç bir partiyanın da üzvü olmadı. Lakin bir dəfə prezident olmaq arzusunu dilinə gətirmişdi. O, Türkiyə ictimai-siyasi həyatına yeni çalar, rəng, ritm gətirmək üçün bu arzuda olduğunu bildirmişdi. “Xalq seçməli olsaydı, bilirəm ki, bütün Türkiyə məni seçər!” demişdi.
Vəfatı
Barış Manço 1999-cu il fevralın 1-də Türkiyənin İstanbul şəhərindəki evində ürək tutmasından dünyasını dəyişib. Onun vəfatı türk musiqi aləmində böyük kədərə səbəb olub və pərəstişkarları tərəfindən böyük itki kimi qəbul edilib. Barış Mançonun musiqisi və sənəti hələ də Türkiyədə və dünyada bir çox insan tərəfindən sevgi və hörmətlə xatırlanır. Onun əsərləri və irsi türk musiqisinin mühüm bir parçası kimi yaşamağa davam edir.
Ayşvariya Ray haqqında buradan oxuya bilərsiniz.
